Ιστορία Συλλόγου

Ο Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος Αδριανουπόλεως (ΦΣΑ) ιδρύθηκε στις 14 Ιανουαρίου 1872 στην τουρκοκρατούμενη Αδριανούπολη, με σκοπό την συμβολή του στην εθνική, κοινωνική και πνευματική ανάπτυξη της Αδριανούπολης και των περιχώρων της. Από την ίδρυσή του υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους και σπουδαιότερους ελληνικούς συλλόγους  της Ανατολικής Θράκης. Στα χρόνια που ακολούθησαν μέχρι την απελευθέρωση της Αδριανούπολης το 1920 αλλά και την εθνική τραγωδία του 1922 βοήθησε στη βελτίωση της εκπαίδευσης και των εκπαιδευτήριων, ίδρυσε νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία σε όλα τα προάστεια, χορήγησε βιβλία και άλλα βοηθήματα και κατέβαλε τα έξοδα φοίτησης πολλών μαθητών από όλη τη Θράκη.

Η ίδρυση και το Έργο του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Αδριανουπόλεως

Ο ΦΣΑ απέκτησε ευπρεπές κτίριο με αναγνωστήρια, φιλαρμονικό τμήμα, διοργάνωνε διαλέξεις, ενδιαφέρθηκε για τη συγκέντρωση αρχαιολογικών ευρημάτων, την ανεύρεση και συγκέντρωση αρχαίων και βυζαντινών χειρογράφων και τη συλλογή σπανίων νομισμάτων. Συνεργάσθηκε με το ελληνικό προξενείο στον αγώνα κατά της σλαβικής προπαγάνδας στη Θράκη και λειτούργησε ως ενδιάμεσος κρίκος μεταξύ του ελληνικού κράτους και φορέων, των προξένων και διπλωματών, της εκκλησίας και των τοπικών κοινωνιών. Γενικά ο Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος Αδριανουπόλεως. διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στα εθνικά ζητήματα των Θρακών. Τα έσοδα του ήταν από συνδρομές των μελών του και δωρεές.

Εμμανουήλ Αλντιναλμάζης

Θωμάς Καλλίβουλος
Πρόεδρος ΦΣΑ
1900-1908-1911

Πρώτος πρόεδρος του συλλόγου (1872-1874) διετέλεσε ο έμπορος Εμμανουήλ Αλτιναλμάζης.
Μετά την εκκένωση της Αδριανούπολης από τους Έλληνες το 1922, ο Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος Αδριανουπόλεως. μεταφέρθηκε με τα υπάρχοντα και τη Βιβλιοθήκη του στη Θεσσαλονίκη. Η ανασύσταση του έγινε τον Ιανουάριο του 1924, οπότε συγκροτήθηκε το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο με πρόεδρο τον Διομήδη Βαρλαμίδη, που αποφάσισε την τροποποίηση του καταστατικού του και τη μεταφορά της έδρας του Συλλόγου στη Θεσσαλονίκη.

Ο Φ.Σ.Α. ανέπτυξε πολύπτυχη και πολυσήμαντη δράση στη Θεσσαλονίκη.

Λειτούργησε ως συσπειρωτικός μοχλός των Θρακών προσφύγων και οργάνωσε το βασικό μηχανισμό της εσωτερικής ανασυγκρότησής τους μέσα από τις τραγικές στιγμές της εποχής εκείνης. Αρχικά συστεγάσθηκε με ενοίκιο μαζί με το σύλλογο Βαρναίων.

Επεδίωξε να συγκεντρώσει δωρεές κυρίως πλουσίων Αδριανουπολιτών, να περισυλλέξει τα τιμαλφή κειμήλια του κυρίως από το Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών και τους Βασιλικούς Στάβλους και να αποκτήσει ιδιόκτητη στέγη για τα γραφεία και την πολύτιμη βιβλιοθήκη του.

Έπειτα από πολλές μετεγκαταστάσεις του σε διάφορα σημεία και κτίρια της Θεσσαλονίκης, ο ευεργέτης και μέλος του Συλλόγου Λουκάς Φιλιππίδης, δώρισε το 1979 στον Φ.Σ.Α., επί προεδρίας Αποστόλου Αποστολίδη, ιδιόκτητη αίθουσα όπου και στεγάζονται έκτοτε τα γραφεία και η Βιβλιοθήκη του.

Τον Μάιο του 1979 συνεδρίασε για πρώτη φορά στα ιδιόκτητα γραφεία του και επανενεργοποιήθηκε ουσιαστικά και πάλι το 1989.

Κτίριο του συλλόγου στην Αδριανούπολη

Εσωτερικό κτιρίου του συλλόγου στην Αδριανούπολη σήμερα